ای او اس (iOS) نام سیستم عامل مختص شرکت اپل است، که بر خلاف اندروید متن باز نیست و کاربران امکان دیدن و شخصی سازی فایل‌های سیستمی را ندارند. برای آشنایی بیشتر با ای او اس ابتدا به مفهوم کلی سیستم عامل می‌پردازیم.
سیستم عامل چیست
سیستم عامل (operating system) وظیفه مدریت بین سخت افزار و نرم افراز کامپیوتر را برعهده دارد. سیستم عامل دستوراتی را از نرم افزار گرفته و برای مهیا کردن آن دستورات سراغ سخت افزار می‌رود.
همچنین سیستم عامل‌ها (OS) وظیفه مدریت منابع بین چند نرم افزار را دارد، با تقسیم کردن بهینه CPU، مموری و… امکان به اجرا چند برنامه بطور هم‌زمان می‌دهند.
ای او اس چیست
ای او اس در آغاز به روی ایفون عرضه شد و سپس برای سایر دستگاه‌های شرکت اپل توسعه یافت. تا کنون اپل اجازه استفاده از این سیستم عامل محبوب را به هیچ شرکتی نداده و انحصاری برای این کمپانی بزرگ ماند.
رابط کاربری ای او اس بر مبنای مفهوم دستکاری مستقیم (concept of direct manipulation) و همچنین استفاده از حرکت چند لمسی(multi-touch gestures) طراحی شده است، یعنی شما می‌توانید با استفاده از هر انگشت بصورت هم‌زمان از فضای لمسی گوشی استفاده کنید.
ولی فلسفه اصلی این رابطه کاربری را این‌گونه می‌توان بیان کرد، در زمان عرضه اولین گوشی ایفون گوشی‌های هوشمند (Smart Phone) پدیده نو ظهور بود. و مردم نتوانستن بودند به خوبی با این نوع تلفن‌های همراه ارتباط برقرار کنند.
از این رو اپل تصمیم گرفت برای ایجاد حس بهتر به کاربر ایکون اپلیکشن‌ها را به گونه‌ای طراحی کند که ایجاد حس واقعی بودن به کار بر دست بدهد.
بنابراین اپلیکیشن‌ها طراحی شده ظاهر مشابه اشیاء واقعی خود را داشتند. بطور مثال اپلیکیشن ساعت کاملا مشابه ساعت رو میزی بود و اپلیکیشن تقویم شکل مشابه یک تقویم خانگی را داشت.
تاریخچه
در آخرین روز ماه ژوئن سال 2007 میلادی، اولین ایفون با قلپ تپنده ای او اس متولد شد.
اما اپل در اولین نسخه این سیستم عامل هیچ نو آوری نداشت و فقط ویژگی های سیتم عامل رقبای خود ( سیمبیان، ویندوز فون و…) را سنجیده و آنهارا بهبود بخشیده بود.
لازم بذکر است در ایفون امکان ساخت و نصب برنامه متفرقه توسط افراد دیگر میسر نبود. یعنی کسی جز خود کمپانی اپل توانایی این را نداشت که برای ای او اس برنامه بسازد با همه این تفاسیر منطقی بود که آیفون مورد استقبال قرار نگیرد.
همچنین از بد اقبالی شرکت اپل در سال 2008 سیتم عامل اندروید به بازار آمد و عرصه را تنگ‌تر از قبل برای اپل کرد.
ولی اپل سرسخت از این حرفها بود که جا بزند و مغز متفکر این کمپانی، (استیو جابز) ورق بازی را برگرداند. وی معتقد بود باید امکان ساخت برنامه بومی برای کاربران امکان پذیر باشد.
از این روی از شرکت اپل اپلیکیشن اپ استور (App Store) را در مارس 2008 منتشر کرد. و کاربران با استفاده از ابزار SDK امکان طراحی برنام دلخواه خود را داشتند و می‌توانستند با دریافت مجوز از سوی اپل برنامه مورد نظر خود را در اپ استور بار گذاری کنند.
دانستن این نکته خالی لطف نیست اپل در سه ماه آخر سال 2010 تنها 16 درصد از بازار تلفن‌های هوشمند را در دست داشت و از رقیب خود (اندروید) پایین‌تر بود. ولی در ماه می 2010 59 درصد از مصرف دادهای وب تلفن همراه را مال خود کرد.
راز‌های لوگوی اپل
همان طور که از اسم این کمپانی پیداست (اپل به معنای سیب است ) و طبیعی بوده که از لوگو سیب برای این کمپانی استفاده شود ولی چیزی که این لوگو را سحرآمیز میکند دلیل استفاده از سیب گاز زده به جایی سیب کامل بوده!
حرف و حدیث در باره مفهوم لوگوی اپل زیاد است بعضی یا می‌گویند برگرفته از داستان آدم وحوا بوده، برخی دیگر معتقدند از داستان افتادن سیب از درخت و کشف جاذبه توسط نیتون الهام گرفته شده است، یا حتی مرگ پدر علم کامپیوتر (Alan Mathison Turing) را به این سیب گاز زده شده مرتبط می‌دانند.
ولی جواب دست کدام است؟ راز این سیب گاز زده چیست؟
برای پاسخ به این پرسش بهتر است برویم سراغ خالق این لوگوی سحرآمیز.
راب جنف(Rob Janoff) طراح این لوگو در وب سایت رسمی خود در باره دلیل استفاده از سیب گاز زده را این گونه بیان کرد. اگر به طرح کلی یک سیب در قالب Abstract دقت گنید متوجه می‌شوید که ممکن است با میوه‌های دیگر مانند گیلاس اشتباه گرفته شود.بنابراین از سیب گاز زده استفاده شده تا با میوها‌ی دیگر اشتباه گرفته نشود.
ای او اس همواره در حال توسه و بیشتر بوده در این قسمت به موارد مهم هر نسخه از ای او اس می پردازیم.
ای او اس 1:
همان طور که قبلا گفته شده بود هنگامی که اولین نسخه ای او اس عرضه شد زیاد مورد استقبال قرار نگرفت. و لازم به ذکر است قابلیت کپی و پست و کات در آن وجود نداشت. امکان ام ام اس و دریافت و ارسال ایمیل در مایکروسافت یا شخصی سازی صفحه در این ای او اس امکان پذیر نبود. در آن زمام تمام سیتم عامل‌ها دیگر دارای این ویژگی ها بودند ولی با این حال ای او اس به دلیل راحتی استفاده از آن مورد استقبال قرار گرفت.
ای او اس 2:
این نسخه ای او اس همراه با آیفون 3G وارد بازار شد و از فناوری 3G و A-GPS پشتیبانی می‌کرد. در این نسخه، ای او اس مجهز به اپ استور شد و از این به بعد شرکت‌های تولید نرم افزار می‌توانستند برای این سیستم عامل نو پا برنامه طراحی کنند و این شروع انقلابی بزرگ برای اپل بود.
ای او اس 3:
ای او اس 3 هم‌زمان با آیفون 3GS در سال 2009 روانه بازار شد. در این نسخه اپل تصمیم گرفت بیشتر ویژگی‌ها قبلی ای او اس را بهبود بخشد و ویژگی مهمی به آن اضافه نشد. بعضی از این ویژگی‌ها عبارتند است از: اضافه شدن امکان کات، کپی و پیست اپل تلاش کرد تا بزرگترین مشکل مرتفع سازد و توانست از رقبای خود پیشی بگیرد.
اپل این ویژگی را بسیار کاربر پسند و کامل‌تر نسبت به رقبای خود ارائه کرد و مورد تایید و استقبال کاربران قرار گرفت.
در این ای او اس امکان جستجو اپلیکیشن‌ها به آن اضافه شد و کاربران با تایپ کردن نام اپلیکیشن مورد نیاز می‌توانستند به سادگی به اپلیکیشن مورد نظر خود دسترسی پیدا کند. در این نسخه از ای او اس اپل به رقبای خود رسید!
ای او اس 3.2:
ای او اس 3.2 هم زمان با تولد محصول جدید اپل (آیپد) عرضه شد. این نسخه مختص آیپد بود و می‌توانست صفحه نمایش بصورت افقی قرار گیرد.
ای او اس 4:
در این نسخه را سال 2010 هم‌زمان با آیفون 4 رو نمایی شد و شاهد بهبود قابلیت مولتی تسکینگ و اضافه شدن جستجو اسپات لایت و امکان Fast Switching/saved stateبودیم.
Fast Switching/saved state باعث می‌شود اطلاعات و موقعیت دادها در اپلیکیشن ذخیره شود و زمانی که کابر از اپلیکیشن خارج می‌شود و دوباره به آن اپلیکیشن ورود گرده داده ها پاک نشود و کاربر بتواند ادامه فعالیت خود بپردازد.
منوی چند وظیفگی (Multitasking) این منو باعث میشودکه کاربر با فشردن پی در پی دکمه هوم یک نوار در پایین گوشی باز شود و با نگهداشتن انگشت روی برنامه مورد نظر کاربر میتواند برنامه های باز را حذف کند و یا با کشیدن منو به سمت چپ موسقی خود را کنترل کند.
ای او اس 5:
با آمدن گوشی آیفون 4S در سال 2011 طبق روال سال‌های پیش شاهد نسخه جدید ای او اس هم بودیم. این نسخه از ای او اس مجهز به دستیار صوتی بود و اپل نام آن‌را سیری (Siri) گذاشت. سیری این امکانان را به کاربر میداد که بدون دست زدن به گوشی آن‌را کنترل کند بطور مثال به شخص خاصی زنگ بزند و یا صداری موزیک را کم‌کند یا زیاد کند و…
ای او اس 6:
این نسخه در سال 2012 روانه بازار شد از آنجایی که رابطه اپل با گوگل به تیرگی رفته بود اپل تصمیم گرفت گوگل مپ را از ای او اس حذف کند تا ردی از گوگل در سیستم عامل خود نباشد. اپل در این نسخه از مپ اختصاصی خود (Apple Map) رونمایی کرد.
اپل توانست سرویس مسیریابی خوب و قابل قبولی را ارائه بدهد این سرویس دارای قابلیت: نقشه 3بعدی، هماهنگی با سیری، راهبری، turn-by-turn و… از امکانات این اپلیکیشن بی‌نظیر بود.
ای او اس 7:
این سیستم عامل بر روی گوشی های 5 و 5S عرضه شد با استعفا تیم کوک و با سرکار آمدن جانی آیو آیفون شاهد تغییرات ظاهری زیادی بود. ای او اس 7 هم دوچار این دگرگونی‌ها شد. که به ویژگی های برجسه آن می‌پردازم
مولتی تسکینگ
با دو مرتبه فشردن دکمه هوم پیش نمایشی از برنامه های باز قابل مشاهده بود
و با کشیدن انگشت به سمت چپ و راست برنامه مورد نظر بسته می‌شد. این اپلیکیشن‌ها بودن مصرف منابع در پشت زمینه باز هستند و در صورت اتصال به وای فای بصورت خودکار آپدیت می‌شوند.
مرکز کنترل
با لمس کردن از پایین به بالای صفحه امکانتی همچون چراغ قوه، وای فای، بلوتوث میزان شفافیت صفحه، Do Nat Disturb، حالت پرواز و…. قابل تنظیم و کنترل بود.
سیری
سیری دستیار صوتی محبوب اپل دچار تغییرات شد از جمله اضافه شدن زبان فرانسوی آلمانی و چندین زبان دیگر و دیگر می‌توانست به تمام دستورات شما واکنش نشان دهد و مانند یک منشی همراه شما بود.
نوتیفیکیشن
درآن نسخه ای او اس نوار اعلانات دارای سه صفحه می‌باشد و دسترسی به آن حتی در هنگام فقل بودن صفحه فراهم شده بود برای دسترسی به این نوار باید باید انگشت خود را از بالا به پایین صفحه حرکت دهید.
آیفون فاندر
در ای او اس 7 ویژگی آیفون فاندر اضافه شد و از این پس اگر گوشی اپل و سرقت رفت و یا گم شد کاربر میتواند به راحتی به آن دسترسی پیدا کند.
ایر دراپ (Air Drop)
ایر دراپ این امکان را به گوشی های اپل می‌دهد تا با نزدیک کردن دو ایفون به هم توانیی ارسال و دریافت فایل هارا داشته باشند.
ای او اس 8:
در این نسخه نرم افزار های کاربری بسیار عالی به ای او اس اضافه شد. از جمله:
اپل کیبورد
اپل قابلیت quick type را اضافه کرد این ویژگی به مرور زمان دست خط شمارا شناسایی میکند و با نوشت 2 کلمه ادامه کلمه شما را تشخیص می دهد و شما به راحتی کلمه مورد نظر خود را پیدا کنید.
ای مسیج
ای مسیج یک برنامه محبوب میان کاربران اپل است و در ای او اس 8 دست خوش تغییر شد، مانند یک شبکه اجتماعی قابلیت ارسال ویدیو و صوت به آن اضافه شد همچنین کاربران می‌توانستند برای پیام خود تارخ انقضا تایین کننند.
کیت سلامتی
اپل در این نسخه مجهز به کیت سلامتی شد و کاربر با آن می‌توانست فعالیت بدنی خود و میزان تغذیه مصرفی را مورد برسی قرار دهد و به تناسب اندام برسد.
ای او اس 9:
اپل در این ای او اس رابط کاربری را برای کاربران خود راحت تر از قبل کرد و و دسترس به تمام بخش ها سریع‌تر بود.
معرفی فونت San Francisco
اپل این فونت را جایگزین فونت رسمی خود (Helvetica Nue) کرد این فونت خوانایی و زیبایی بهتری نسبت به فونت قبلی دارد.
جستجو در ستینگ
در این ای او اس بالاخره امکان جستجو در ستینگ اپل فراهم شد تا کاربر بتواند به راحتی به تنظیمات مورد نیاز خود دسترسی پیدا کند. قبل از افزودن این ویژگی برای پیدا کردن تنظیمات مورد نیاز زمانی زیادی باید صرف می‌شد.
بهینه شدن باتری
اپل امکان بهینه شدن باتری Low power در این ای او اس قرار داد تا وقتی شارژ باتری کم است کاربر با قرار دادن گوشی در این حالت بتواند زمان بیشتری گوشی خود را روشن نگهدارد.
ای او اس 10:
دهمین نسخه ای او اس در سال 2016 رونمایی شد در این نسخه امکان لمس 3بعدی و همچنین پشتیبانی ویجت ها بهبود یافت و نقشه مسیر یاب دوباره طراحی و توسعه یافت.
ای او اس 10 برای بالا بردن امنیت کاربران خود اقدام به برسی شبکه هنگام ورود کاربر به آن شبکه می‌کرد و در صورتی که آن شبکه از امنیت کافی برخوردار نبود به کاربر هشدار میداد
جالب است بدانید اپل تا ای او اس 10 55تا آپدیت داده است!
ای او اس 11:
در کنفرانس جهانی (WWDC 2017) اپل از نسخه جدید ای او اس رونمایی کرد این ای او اس دارای ویژگی همچون اپل پی (Apple Pay) بود اپل پی امکان پرداخت تراکنش‌های مالی را به راحتی توسط باگوشی موبایل فراهم می‌کرد.
لازم بذکر است مرکز کنترل ای او اس به کلی دچار تغییر شد و حاصل این طراحی یک رابط کاربری کاربر پسند و سبک‌تر بود.
سیری در این نسخه بروز رسانی شد و کیفیت صدا پاسخ گویی در آن بهبود یافت و کمی هوشمندتر نسبت به گذشته شد.
همچنین این نسخه ای او اس برای امنیت رانندگان سیستمی هوشمند طراحی کرد این سیستم موجب می‌شد هنگام رانندگی هیچ اعلانی برای راننده روی صفحه نمایشگر نشان داده نشود تا راننده درچار حواس پرتی و بروز حوادث ناگوار نشود اپل نام این سیستم هوشمند را سیستم (Don’t Disturb While Driving) گذاشت.
ای او اس 12:
در ای او اس 12 اپل بیشتر تمرکز خود را روی عملکرد دستگاه گذاشت و در این نسخه شاهد افزایش قدرت پردازش اطلاعات بودیم. در ادامه به ویژگی اضافه شده این نسخه از ای او اس می‌پردازیم.
دیگر ویژگی مهم آن اسکرین تایم بود که در قسمت تنظیمات گوشی قرار داشت و با این ویژگی کاربر می‌توانست مدت زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی، بازی‌ها و… ببینید و همچنین بطور موقت برخی از اپلیکیشن‌ها را قفل کند.
همچنین درقسمت اعلان‌ها دچار تغییراتی شد و اعلان ها از آن سردرگمی بیرون آمدند و دسته بندی شده نمایش داده می‌شدند این نظم در اعلان ها بسیار جذاب و کاربر پسند بود. به علاوه کاربر توانایی بی صدا کردن اعلان خاصی را از روی قفل صفحه داشت و نیازی به رفتن تنظیمات نبود.
ای او اس 13:
ای او اس 13 دارای پیشرفت زیادی نسب به نسخه قبل خود بود و ظاهر آن بشدت بهبود یافت برخی از این ویژگی‌ها عبارت است از:
دارک مود سرتاسری شد و در تمام محیط‌های ای او اس تاثیر گذار بود، سرعت نصب اپلیکیشن‌ها بالا‌تر رفت، اسکرول صفحات سریع تر از قبل شده بود، درگذشته اپل به دلیل فشار زیاد هنگام روشن کردن هات اسپات روی باتری گوشی یک سری محدودیت‌ها اعمال کرده بود در این نسخه امکان رفع این محدودیت‌ها توسط کاربر وجود داشت.
بهینه شدن شارژر گوشی یکی از موارد برجسته‌ای بود که در این ای اوی به چشم می‌خورد اپل با کم کردن زمان شارژ به بالا رفتن عمرباتری کمک شایانی کرد.
ای او اس 14:
اپل در کنفرانس WWDC20 جانشین ای او اس 13 را رونمایی کرد این نسخه جدید به پختگی هرچه بیشتر اپل افزوده و دارای ظاهری جدید و ویژگی‌های تازه است.
اپل تصمیم گرفت برای چیدمان جدید اپلیکیشن‌های خود آنهارا بصورت دسته بندی نمایش دهد و نام آن‌را Apple Library نامید. با این ویژگی اپلیکیشن‌هایی که دارای موضوع یکسانی بودند در یک دسته قرار می‌گرفتند. برای استفاده از این ویژگی باید به صفه آخر اپلیکیشن‌های خود بروید و صفحه را به سمت راست بکشید.
ویژگی بعدی امکان اضافه کردن ویجت در صفحه است با نگهداشت دست خود روی صفحه علامت بعلاوه در بالا صفحه سمت چپ ظاهر می‌شود با زدن آن می‌توانید ویجت مورد نظر خود را در صفحه اضافه کنید.
همچنین پیامک‌هارا می‌توانید در بالا صفحه پیامک پین کنید برای استقاده از این ویژگی باید دست خود را روی پیامک موردنظر نگهدارید و به سمت راست بکشید.
مهم ترین ویژگی این ای او اس هشدار صدا است با این ویژگی شما میتواند گوشی خود را به صدای خواص مانند صدا گریه بچه، صدا حیوان خانگی، بوغ ماشین و… حساس کنید تا هنگام شنیدن این صدا به شما هشدار دهد.
اپل برای تامین امنیت کاربران خود اقدامی جالب انجام داد. در ای اواس 14 هنگام استفاده از دوربین یک نقطه سبز رنگ در بالای صفحه نمایش داده می‌شود یا هنگام صحبت کردن با تلفن همراه یا ویس دادن یک نقطه نارنجی رنگ در بالای صفحه ظاهر می‌شود. هنگامی که شما از از دروبین گوشی یا امکان صدا استفاده نمی‌کند اگر این چراغ ها روشن شود یعنی شخصی گوشی شمارا شنود میکند.
جیلبریک چیست؟
سیستم عامل اپل سیستم عاملی محبوب و خوبی است ولی بعضی از افراد از محدودیت های پیش از حد آن بیزارند و خواستار کم کردن این محدویت ها هستند شرکت اپل هم زیاد استقبالی نسیت به کم کردن محدودیت ها نداردن این کش مکش ها از سال 2007 تا الان ادامه داشته است.
از این رو مخالفان محدویت های اپل سیسم عامل خود را جیلبریک می‌کنند تا از سد این محدودیت ها عبور کنند. به زبان ساده جیلبریک باعث می‌شود تمام محدودیت اپل برداشته شود و کاربر آزاده به فعالیت دلخواه خود بپردازد مانند دانلود اپلیکیشن از سایت های مختلف به جز اپ استور یا دانلود برنامه‌های کرک شده و…
جیلبریک کردن خوب است یا بد؟
وقتی گوشی اپل را جیلبریک می‌کنید دیگر راحت می‌توانید برنامه‌های پولی را رایگان بدست بیاورید. همچنین می‌توانید با روشن کردن بلوتوث آیفون خود و از آن برای انتقال فایل استفاده نمایید.
می‌توانید اپلیکیشن پیش فرض اپل را تقییر دهید و اپلیکیشن های کاربری‌تر جایگزین کنید ومحیط کاربری آیفون خود را شخصی سازی کنید و ظاهر آن را به طور کلی تغییر دهید.
جیلبریک کردن همش حسن نیست و بدی‌هایی هم دارد شما زمانی که جیلبریک می‌کنید باید انتظار همه‌چی داشته باشید از جمله از دست رفتن امنیت! جیلبریک به تنهایی خطری برای گوشی شما ندارد اما با بر هم زدن مقررات اپل دیگر مسئولیت بر قرارای امنیت دادهای شما را ندارد.
مصرف باتری گوشی دوبرابر می‌شود و هنگام اپدیت ای او اس، جیلبریک شما از بین می‌رود و باید زمان زیادی صبرکنید که هکرها بتواند نسخه جدید ای او اس را هک کنند
سخن پایانی:
در این مقاله این سیستم عامل پر طرافدار را مورد برسی قرار دادیم این سیستم عامل محبوب امنیت بسیار بالایی دارد ولی گاهی همین امنیت زیاد کاربر را خسته میکند. اپل در این این سال‌ها حسابی جای پای خود را میان طرف دارانش سفت کرده و هر سال با رونمایی گوشی تازه خود طرفداران این کمپانی محبوب جلوی درب اپل استور‌ها صف می‌کشند.
تجروبه خودوتون را از استفاده از این سیستم عامل محبوب بنوسید.
