معرفی کامل اکوتوریسم یا بوم گردشگری,صنعت حامی محیط زیست

واژه اکوتوریسم(ECOTOURISM)

اکوتوریسم یا بوم گردشگری، ازسه جزء ECO(زیست بوم) TOUR (گردش) ISM (مکتب) تشکیل شده ،توریسم مکتبی بر پایه سفراست.
انجمن بین المللی اکوتوریسم (TIES)
The international ecotourism society
این لغت را بوم گردشگری معنی میکند حال آنکه در ایران طبیعتگردی را معادل آن در نظر گرفته اند. اما این معادل سازی صحیح نیست زیرا طبیعت گردی هر نوع گردشگردی در طبیعت است و لزوما اکوتوریسم نیست.

تعریف اکوتوریسم:

اکوتوریسم یا بوم گردشگری گونه ای از گردشگریست که اصلی ترین فعالیت آن بر پایه حفاظت از طبیعت زنده است که انجمن بین المللی اکوتوریسم طبق آخرین تعریف ارائه شده در سال ۲۰۱۵ آن را سفری مسئولانه می داند زیرا اکوتوریست یا بوم گردشگر علاوه بر دیدن مناطق بکر طبیعی و غیر مسکونی و دیدن حیوانات و گیاهان و فرایند های طبیعی،آموزش هایی را در راستای حفاظت از محیط زیست و بهبود کیفیت زندگی مردم بومی و محلی و انتقال و ارتقا سطح فرهنگ جوامع مختلف فرا میگیرند.

تاریخچه:

طبق گفته صاحب نظران تاریخچه به کار بردن این واژه را برای اواخر دهه ۱۹۸۰ذکر کرده اند و طبق تمام متون مرتبطCeballos_lascurain را به عنوان اولین کسی می شناسند که از این واژه استفاده کرده طبق تعریف او بوم گردشگری سفری ست با اهداف ستایش و ستودن ولذت بردن از طبیعت و آشنایی بیشتر با ویژگی های فرهنگی جامعه های محلی.
اما برخی دیگر آن را به زمان دورتر ۱۹۶۰ و به Hetzer نسبت میدهند. Hetzer از این واژه برای توصیف روابط متقابل گردشگری و محیط زیست و ویژگی های فرهنگی استفاده کرد.

رشد صنعت اکوتوریسم در ایران:

بسیاری از کشور ها بخش عمده ای از در آمد خود را از صنعت اکوتوریسم به دست می آورند.
ایران با داشتن اقلیم و پوشش گیاهی متنوع اگرچه از جایگاه ویژه ای برخوردار است اما این صنعت در ایران رونق بسیار کمتری دارد.
در سال های اخیر رشد اکوتوریسم رو به افزایش بوده و ایجاد علاقمندی و درخواست بالای اکوتوریست ها همچنان روند رو به رشدی را رقم خواهد زد و این باعث تداوم و پایداری محیط زیست و حفظ میراث های انسانی خواهد بود.
اکوتوریسم در ایران بخش های متفاوتی دارد از جمله روستایی و عشایری که وابسته به موقعیت جغرافیایی خاصی هستند.
بدلیل نبود نهادوسازمان های جمع آوری داده این صنعت،
آمار دقیقی وجود ندارد اما شاخص هایی نشان میدهد که بوم گردشگری به عنوان زیر شاخه ای از سفر رشد قابل توجهی نسبت به کل گردشگری داشته و این سهم حدود ۷ درصد است.

اصول اکوتوریسم چیست؟

چند اصل عمده در اصول اکوتوریسم وجود دارد:
۱_وابسته به طبیعت باشد.
۲_از لحاظ اکولوژیک پایدار باشد و به عبارتی کمترین آسیب و اثرات سوء را برای طبیعت نداشته باشد.
۳_آموزش و ارایه ارزش های منطقه مورد بازدید، عنصر اصلی آن بازدید باشد.
۴_جوامع محلی و میزبان در آن مشارکت داشته باشند.

برای مشارکت عمده در این زمینه باید موارد زیر رعایت شوند:

۱- به حداقل رساندن آسیب فیزیکی، اجتماعی، رفتاری و روانی
۲- ایجاد آگاهی فرهنگی و زیست محیطی و ترویج فرهنگ احترام به طبیعت و مردم بومی
۳- فراهم کردن تجربه ی مثبت و لذت بخش از سفربرای مسافران و افراد محلی
۴- ایجاد منافع مستقیم مالی برای حفظ و حراست از زیست بوم
۵- ارائه و تلاش در ایجاد تجربه به یاد ماندنی برای مسافر به گونه ای که نسبت به منطقه میزبان دلسوز و حساس شوند و به اوضاع اجتماعی، آب و هوایی، زیست محیطی و سیاسی آن منطقه اهمیت بدهند
۶- طراحی و ساخت امکانات سازگار با طبیعت و فرهنگ منطقه با کمترین آسیب به اکوسیستم بومی
۷- آموزش قوانین و باورهای معنوی مردم محلی و ایجاد همکاری و مشارکت بین گردشگران و محلی ها با هدف توانمندسازی فردی و گروهی

تفاوت زمین گردشگری و طبیعت گردی با بوم گردشگری :

زمین گردشگر زیر شاخه بوم گردشگر محسوب نمیشود و گونه مستقلی از گردشگری است ،اما در مواردی جاذبه های این دو یکی هستند با تفاوت اینکه در فعالیت های اکوتوریسم آموزش های همگانی زمین شناسی و رئومورفولوژی(علم شناسایی اشکال ناهمواری ها یا زمین ریخت شناسی که به بررسی چگونگی به‌وجود آمدن اشکال مختلف طبیعی در سطح زمین می‌پردازد و تغییرات حاصل از عوامل درونی و بیرونی زمین را بر روی این اشکال دنبال می‌کند) مورد نظر نیست و در طبیعت گردی افراد بدون دغدغه مسئولیت پذیری نسبت به حفاظت از طبیعت و ارتقا و انتقال فرهنگ مردم محلی سفر میکنند.

از گردش های مشترک این سه صنعت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱_گردش آبی و ساحلی

۲_کوهنوردی

۳_غارنوردی

۴_بیابان گردی

۵_دامنه نوردی

۶_مردم شناسی

نتیجه:

 خلاصه ای از مفهوم اکوتوریسم اینطور بیان می شود که رفتار ما به عنوان اکوتوریست در طبیعت باید به گونه ای باشد که چیزی جز حفاظت از محیط نشان ندهد و چیزی جز رد پا باقی نماند.

«رد پا» باید تنها نشانی باشد که یک اکوتوریست در طبیعت از خود به جای میگذارد و عکس‌ها و خاطرات باید تنها یادگاری‌هایی باشند که از طبیعت نزد اکوتوریست‌ها باقی می‌ماند.